We współczesnym rolnictwie postindustrialnym coraz większego znaczenia nabierają jego funkcje użyteczności społecznej (będące odzwierciedleniem relacji zachodzących pomiędzy wartością środowiska - jako dobra publicznego, a wartością prowadzonej w tym środowisku produkcji rolniczej); (8, 42). To większe zainteresowanie skutkami oddziaływania produkcji rolniczej na środowisko wynika ze znaczącej ingerencji człowieka w naturalny obieg składników pokarmowych, stwarzającej potencjalne zagrożenia dla równowagi ekosystemów. O całkowicie zamkniętym obiegu składników można mówić tylko w naturalnych ekosystemach, z których nie zbiera się żadnej masy roślinnej. W rolnictwie ubytek składników nawozowych wynoszonych z pola wraz z plonami roślin musi być wyrównany w dostarczanych nawozach naturalnych i mineralnych. W celu zachowania tej równowagi konieczna jest optymalizacja wykorzystania składników pokarmowych w gospodarstwie na podstawie rozeznania i kontroli ich dopływu oraz odpływu (4).
Cele dotyczące ograniczenia zagrożeń środowiskowych powodowanych przez rolnictwo, z podkreśleniem jego funkcji użyteczności społecznej (41), znajdują wyraz w regulacjach i aktach prawnych, które bezpośrednio nie ograniczają intensyfikacji produkcji, ale nakazują uwzględniać ochronę zasobów naturalnych. Na rolnictwo polskie, od 2004 roku po akcesji do struktur UE, silny wpływ wywiera także Wspólna Polityka Rolna (WPR); (3, 37). Według Poczty (34), mimo wielu pozytywnych zmian, w ujęciu sektorowym nie nastąpiła zasadnicza poprawa w zakresie wykorzystania zasobów czynników produkcji i ich nakładów. Pośrednim skutkiem warunków STUDIA I RAPORTY IUNG-PIB ZESZYT 47(1): 125-138 2016 * Opracowanie wykonano w ramach zadań 1.6, 2.1 i 2.2 w programie wieloletnim IUNG-PIB. 126 kreowanych przez WPR było nasilenie procesów specjalizacji, koncentracji i polaryzacji produkcji (27, 30, 43). Intensywność stosowanych technologii produkcji, obok uwarunkowań przyrodniczych i organizacyjno-ekonomicznych, jest jedną z cech, które różnicują polskie rolnictwo (16, 28).